Angina bakteryjna – bolesna i niebezpieczna choroba

Angina bakteryjna, czyli zapalenie gardła i migdałków, to jedna z najczęstszych chorób wśród dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. Anginę wywołują beta hemolizujące paciorkowce z grupy A – Streptococcus pyogenes. Objawy anginy bakteryjnej to: silny ból gardła, który utrudnia przełykanie, wysoka gorączka i powiększone węzły chłonne. Przenosi się drogą kropelkową, a skuteczne leczenie wymaga wdrożenia antybiotyków. Jak odróżnić anginę wirusową od bakteryjnej? Jak wygląda leczenie?

Czym jest angina bakteryjna?

Ostre zapalenie gardła może mieć podłoże zarówno bakteryjne, jak i wirusowe. Występuje dosyć często wśród dzieci i zazwyczaj spowodowane jest wirusami. Z kolei angina bakteryjna to termin, który stosuje się tylko w stosunku do zapalenia gardła i migdałków spowodowanego przez paciorkowce beta hemolizujące z grupy A. Stąd bakterie wywołujące anginę to jedynie Streptococcus pyogenes, które odpowiedzialne są nawet za 90% bakteryjnych zapaleń gardła¹. Z kolei bakteryjne zapalenie gardła mogą wywołać także bakterie takie jak Neisseria gonorrhoeae, Corynebacterium diphtheriae, Arcanobacterium haemolyticum².

Angina bakteryjna rozwija się nagle, powodując bardzo silny ból gardła oraz powiększenie migdałków. Migdałki podniebienne odpowiedzialne są za odpowiedź immunologiczną, dlatego podczas infekcji ulegają powiększeniu³. Angina najczęściej występuje w okresie jesienno-zimowym, kiedy odporność człowieka jest obniżona. Zazwyczaj dotyczy dzieci w wieku 5–15 lat¹.

Ludzie bardzo często są nosicielami paciorkowców S.pyogenes, jednak nie występują u nich objawy. Jest to spowodowane faktem, że bakterie te występują w stanie równowagi z florą bakteryjną naszego organizmu. Nosicielami zazwyczaj są dzieci. Paciorkowce żyją głównie na błonie śluzowej gardła⁴.

Czy angina bakteryjna jest zaraźliwa?

Czy angina jest zaraźliwa? Angina bakteryjna przenoszona jest drogą kropelkową, co oznacza, że jest wysoce zaraźliwa. Zarazić można się, mając kontakt z wydzieliną z nosa i gardła osoby chorej. Zazwyczaj wystarczy być w pobliżu osoby chorej, która zacznie kaszleć bądź kichać. Kropelki, wydostając się z jamy nosowej i ustnej, osiadają na różnych powierzchniach. W przypadku dotknięcia zanieczyszczonych powierzchni bakterie przenoszą się na ręce kolejnej osoby, która może je dalej transmitować¹.

Objawy rozwijają się w czasie od 2 do 5 dni. Okres zarażania zależy głównie od szybkości wdrożenia leczenia. Jeśli osoba chora otrzyma antybiotyk odpowiedni dla danego szczepu bakterii, zazwyczaj przestaje zarażać już po 12 godzinach od przyjęcia pierwszej dawki leku¹.

Angina wirusowa a bakteryjna

Jak odróżnić anginę wirusową od bakteryjnej? Pojęcie anginy ropnej stosuje się do zapalenia gardła wywołanego głównie przez S.pyogenes, jednak infekcje gardła i migdałków mogą mieć również podłoże wirusowe⁵. Ostre zapalenie gardła i migdałków mogą wywoływać takie wirusy jak: rhinowirusy, adenowirusy, RSV, wirusy grypy i inne⁶.

W celu odróżnienia infekcji stosuje się skalę wg Centora/McIsaaca⁷. Im więcej otrzymanych punktów, tym większe prawdopodobieństwo anginy. Infekcje bakteryjne zazwyczaj mają nagły przebieg z bardzo wysoką gorączką. Jeśli na migdałkach występuje ropny nalot, prawdopodobna jest to infekcja bakteryjna. Infekcje wirusowe rozwijają się zazwyczaj stopniowo i są łagodniejsze. Najlepszym sposobem na odróżnienie anginy bakteryjnej od wirusowej jest wykonanie posiewu wymazu z gardła w kierunku paciorkowców⁶.

Angina bakteryjna objawy

Objawy anginy bakteryjnej rozwijają się nagle z dosyć intensywnym nasileniem. Zazwyczaj występują takie symptomy jak⁶:

• nasilony ból gardła, który utrudnia przełykanie,
• gorączka powyżej 38 st. Celsjusza,
• powiększenie węzłów chłonnych,
• zaczerwienione gardło,
• biały nalot na migdałkach.

U mniejszych dzieci mogą pojawić się także nudności i wymioty oraz ogólne uczucie osłabienia i rozbicia.

Angina bakteryjna leczenie

Angina bakteryjna wymaga zastosowania antybiotyków. Lekiem z wyboru jest fenoksymetylopenicylina, ponieważ paciorkowce są wysoce wrażliwe na penicyliny⁴. Stosuje się również inne antybiotyki, jeśli dany lek nie zadziała. Ważne jest jednak odpowiednie stosowanie antybiotyków, czyli:

• przyjęcie dawki do końca, nawet jeśli objawy ustąpią,
• przyjmowanie leku o ściśle określonych godzinach,
• niepomijanie dawek.

Oprócz antybiotyków można stosować także leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe oraz różne preparaty łagodzące na gardło¹.

Bibliografia:

1. https://www.cdc.gov/groupastrep/diseases-hcp/strep-throat.html%20[dost%C4%99p:%2019.12.2021].
2. Bisno A. L., Acute pharyngitis. N Engl J Med. 2001;344(3):205–211.
3. Stelter K. ,Tonsillitis and sore throat in children. GMS Curr Top Otorhinolaryngol Head Neck Surg. 2014;13:Doc07.
4. Szczypa K., Wilemska J., Hryniewicz W., Sitkiewicz I., Epidemiologia zakażeń Streptococcus pyogenes, struktura klonalna populacji i antybiotykooporność. Postępy Mikrobiologii 2013; 52(3): 223-232.
5. Skotnicka B., Medycyna Praktyczna Angina – objawy, przyczyny, leczenie, [dostęp: 20.06.2022] https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/laryngologia/78438,zapalenie-gardla-i-angina
6. Dziekiewicz M., Radzikowski A., Angina paciorkowcowa – zasady diagnostyki i leczenia, Pediatr Med Rodz 2016, 12 (2), p. 141–149.
7. Fine A. M., Nizet V., Mandl K. D., Large-scale validation of the Centor and McIsaac scores to predict group A streptococcal pharyngitis. Arch Intern Med 172(11):847-852, 2012.