Praca we współczesnym świecie ma bardzo dużą wartość materialną, społeczną i związana jest z prestiżem oraz rozwojem osobistym. Niektórzy koncentrują się na swoim życiu zawodowym w sposób nadmierny, co może doprowadzić do pracoholizmu.
Pracoholizm: definicja i przyczyny zjawiska
Pracoholizm to pojęcie, które pojawiło się w literaturze psychologicznej i biznesowej już w latach siedemdziesiątych XX wieku. Obecnie termin ten definiowany jest jako stan uzależnienia od wykonywanej pracy, który wiąże się z zaburzeniem równowagi między pracą i sferą prywatną życia. Osoby nazywane pracoholikami odczuwają nadmierne zaabsorbowanie swoimi obowiązkami zawodowymi, a także przejawiają silny przymus pracy. Do najczęściej wyróżnianych przyczyn pracoholizmu należy:
- nadmierna ambicja i koncentracja na osiągnięciach zawodowych,
- silny perfekcjonizm,
- niechęć do delegowania zadań na innych, związana z poczuciem, że tylko samemu można dobrze wykonać swoją pracę,
- charakter obecnego rynku pracy, przyczyny finansowe,
- prowadzenie własnej firmy lub bycie przedstawicielem wolnego zawodu, ponieważ umożliwia to branie na siebie większej liczby zleceń niż w pracy na etacie,
- niedojrzałość emocjonalna polegająca na uciekaniu w pracę.
Przyczyny pracoholizmu są bardzo złożone i zależą także od osobowości jednostki oraz jej sytuacji życiowej. Może się zdarzyć, że pracownik stara się zarobić pieniądze na swój cel, na przykład mieszkanie lub samochód, i praca staje się dla niego pewnego rodzaju nawykiem, a później przeradza się to w uzależnienie. Warto zaznaczyć, że problem pracoholizmu dotyczy przynajmniej 5% populacji.
Objawy i metody leczenia pracoholizmu
Istnieje wiele objawów pracoholizmu, do których można zakwalifikować następujące:
- ciągłe myślenie o pracy,
- lęk, że nie podoła się obowiązkom zawodowym,
- praca po godzinach, w domu, w weekendy,
- spędzanie czasu w pracy zamiast z rodziną lub na własnych przyjemnościach,
- poczucie ciągłego przymusu pracy,
- pogorszenie relacji z innymi,
- w późniejszej fazie pracoholizmu pojawić się mogą objawy somatyczne, na przykład ból głowy i brzucha, a także problemy ze snem i choroba wrzodowa.
Osoby, które zauważają u siebie przynajmniej część z powyższych objawów, powinny zdecydować się na kontakt ze specjalistą i poszukać psychoterapii w Warszawie lub innym mieście Polski. Rozpoznaniem pracoholizmu zajmują się zarówno psychoterapeuci, jak i psychologowie w poradniach. W trakcie psychoterapii specjalista ustala z klientem najważniejsze cele i zasady, na przykład maksymalną liczbę godzin, które pracownik może poświęcić na swoje obowiązki zawodowe. Terapia jest zwykle długim procesem, ponieważ pracoholizm jest uzależnieniem i konieczne jest pozbycie się szkodliwych nawyków oraz dotychczasowych schematów działania. Psycholog dobiera terapię indywidualną, dostosowując ją do konkretnych problemów klienta.
